İnceleme
( Kullanıcı Oyu)Endüstri Devrimi’nin başından bu yana, elektrikli dokuma tezgahlarından mikroçiplere kadar yeni teknolojiler, iş imkanları karşısında tehdit oluşturdu. Ama çoğunlukla beşerler uğraştan üstün çıktı. Bugün ise kimi uzmanlar yapay zekanın gelişmesiyle tehdidin daha evvel görülmemiş bir düzeye geldiğini, sonunda robotların işimizi elimizden alacağı günün geldiğini söylüyor.
Goldman Sachs’ın Mart 2023’te yayımladığı bir rapora nazaran üretici yapay zeka, gününüzdeki tüm işlerin çeyreğini yapabilir. Otomasyon sırf ABD ve AB’de 300 milyon kişinin işini alabilir.
Robotların İktidarı: Yapay Zeka Dünyaya Nasıl Hükmedecek? kitabının müellifi Martin Ford, bunun sonuçlarının ağır olabileceği ikazında bulunuyor:
“Bu yalnızca birtakım bireylerin basına gelecek bir şey olmanın ütesinde sistemsel hale gelebilir” diyor ve ekliyor:
Aynı anda çok sayıda kişi işsiz kalabilir ve bunun sırf bireyler üzerinde değil, tüm iktisat üzerinde büyük bir tesiri olacaktır.”
Fakat neyse ki tüm haberler makûs değil. Uzmanlar hâlâ yapay zekanın yapamayacağı işler olduğuna dikkat çekiyor. Bunlar çoklukla duygusal zeka yahut yaratıcı düşünme üzere beşere has özellikler gerektiren işler.
Bu alanlarda çalışmaya başlamak, yapay zeka tarafından işinizin elinizden alınması ihtimalini azaltabilir.
Ford, “Öngörülebilir gelecekte nispi olarak düşük riskli gözüken üç alan var” diyor:
“Bunlardan birincisi hakikaten yaratıcılık gerektiren işler: Bu işler, birtakım şeyleri yine düzenlemek yahut bir formüle dayalı çalışmak yerine yeni fikirlerle gelip yeni bir şey inşa etmek gereken işlerdir.
Getty ImagesRobotlar daha süratli teşhis koyabilirler lakin hastalar hâlâ kendilerini bunun ne manaya geldiği konusunda eğitecek insanlara muhtaçlık duyuyor.
Bu, bütün yaratıcı işlerin inançta olduğu manasına gelmiyor. Tersine, grafik tasarım yahut görsel sanatlarla ilgili işler birinci olarak ortadan kalkabilecek işler olabilir. Günümüzde kolay algoritmalar, yapay zekaya milyonlarca görseli süratle tahlil ettirip görsel açıdan etkileyici eserler yaratmasını sağlayabiliyor.
Ford, öbür çeşitten yaratıcı işlerin inançta olabileceğini ekliyor:
“Bilim, tıp ve hukukta yaratıcı işler hâlâ güvende… İşi yeni yasal stratejiler yahut iş stratejileri geliştirmek olan insanlara her vakit muhtaçlık olacak.”
Yaratıcı işlerin akabinde inançta olan ikinci kategori ise bireyler ortası münasebetlerin değerli olduğu hemşirelik, işletme danışmanlığı veya araştırmacı gazetecilik üzere işler.
Ford, “Bu işlerde insanları çok güzel anlayabilmeniz gerekir. Yapay zekanın bir bağ geliştirebilecek formda davranmaya başlamayı öğrenmesinin çok vakit alacağını düşünüyorum” diyor.
Üçüncü kategori ise “çok fazla hareket, el hüneri ve öngörülemez ortamlarda sorun çözme yeteneği gerektiren işler”.
Elektrikçi, tesisatçı, kaynakçı üzere işler bu kategoriye giriyor.
Ford, “Bu tip işlerde her an yeni bir şeyle karşı karşıya kalırsınız” diyor ve ekliyor:
“Otomasyonun en zorlanacağı alan bu tip işler. Bunun üzere işleri robotlara teslim etmek için bilim kurgu sineması düzeyinde bir robota gereksiniminiz var. Örneğin Star Wars’taki C-3PO üzere.”
İnsanlar bu kategorilerdeki işlerde daha inançta olacaklar lakin bu işlerin yapay zekadan büsbütün izole olacağını düşünmek de yanlış olur.
ABD’deki Buffalo Üniversitesi’nde çalışma iktisadı üzerine çalışan akademisyen Joanne Song McLaughlin, bölüm fark etmeksizin birçok işin otomasyona maruz kalabilecek kimi tarafları olduğunu söylüyor:
“Çoğu hadisede işin kendisine direkt bir tehdit yok ancak işte yapılan misyonlar değişebilir. Beşerler ortası bağ kurmaya dair yeteneklerin ehemmiyeti artacak.
“Yapay zekanın kanser belirtilerini insanlardan daha evvel fark edeceğini düşünebiliriz. Gelecekte hekimlerin bu teknolojiyi kullanacağını düşünüyorum. Ancak tabip rolünün büsbütün ortadan kalkacağını düşünmüyorum.”
Getty ImagesFiziksel hareket gerektiren işlerin yakın gelecekte robotlar tarafından yapılması sıkıntı.
McLaughlin, yapay zekanın kanseri daha başarılı tespit etmesine karşın hastaların bunu hekimlerden duymak isteyeceğini aktarıyor:
“’İşimin kesimi olan hangi misyonları yapay zeka yapabilir yahut daha düzgün yapabilir’ diye baş yormanın zekice olduğunu düşünüyorum. Ve yapay zekanın üstleneceği misyonlarımızın üzerine neler ekleyebileceğimiz konusunda…”
Buna örnek olarak bankalardaki veznecileri örnek veriyor:
“Eskiden veznecilerin temel misyonu düzgün para saymakken artık işin bu kısmı makinalarla yapıyor ve vezneciden âlâ bir para sayıcısı olmasından çok müşterilerin muhtaçlıklarını anlaması ve ona nazaran eserler önermesi bekleniyor.
“Sosyal yetenekleri daha kıymetli hale geldi.”
Ford, yükseköğrenim yahut yüksek bir maaşın yapay zekaya karşı garanti sağlamayacağını söylüyor:
“Beyaz yakalı birini, bir taksiciye kıyasla kıyasla besin zincirinde daha yukarda görebiliriz. Ancak aslında beyaz yakalının geleceği, taksiciye kıyasla daha fazla tehlikede. Zira şoförsüz araçlar hâlâ deneme kademesinde ancak yapay zeka halihazırda rapor yazabiliyor.
“Çoğu durumda eğitimli çalışanların işi, en eğitimsiz personellere kıyasla daha tehlikede olacak. Otel odalarını temizleyen birinin işinin düşünün. Bu işi robotlara yaptırmak son derece sıkıntı olacaktır.”
